اگر لذت و هیجان سفر به کوهستان 3000 متری با اتومبیل و عبور از رودخانه‌های پرآب را نچشیده‌اید، سفر به ارتفاعات هزار مسجد استان خراسان رضوی را به شما پیشنهاد می‌کنم.
برای رسیدن به جنگل‌های خودروی ارس (ORS)، ساعت 5 صبح از مشهد به سمت کلات حرکت و از میان باغهای گردو عبور کردیم. صبحانه را در یکی از باغها خوردیم و نزدیک ظهر به منطقه جنگلی در ارتفاع 3000 متری رسیدیم.
ارس نوعی درخت از گونه برگ‌سوزنی و همیشه‌سبز مثل کاج است که دارای میوه‌های ریز آبی‌رنگ است. چوب آنها بسیار مقاوم و سازگار با آب و هوای نیمه‌مرطوب و خاک اسیدی است.
بعد از طی تقریباً 7 ساعت مسیر آسفالت و سپس خاکی و سنگلاخ، به ایستگاه تحقیقاتی و مهمانسرای منابع طبیعی رسیدیم، جایی با هوای بی‌نظیر و مناظر زیبا.
در طول مسیر آن‌قدر گله‌های گاو و گوسفند و بز دیدیم که اصلاً احساس نمی‌کردیم روی کوه هستیم.
بوی عطر گیاهان کوهستانی نه‌تنها پروانه‌های منطقه را مست کرده بود بلکه نشاط خاصی به ما بخشیده بود تا کوفتگی بدن ناشی از تکانهای شدید ماشین را فراموش کرده و به‌جای استراحت، برای کشف زیبایی‌های کشف‌نشده پیاده به راه افتادیم.
ناهار و شام را با غذاهای محلی، از جمله یخنی (Yakhni) میهمان کارکنان سازمان جنگل‌ها و مراتع استان خراسان رضوی بودیم.
یخنی غذای محلی است که با گوشت تازه گوسفند و پیاز فراوان در روغن روی آتش هیزم پخته می‌شود.
در ضمن طی مسیر حداقل تا نیمه‌های راه ارتفاعات خانه‌هایی از سنگ رودخانه‌ای دیده می‌شد. در کنار خانه محصولات سبزی، صیفی و درختی به چشم می‌خورد اما خبری از ساکنان نبود. کمی بعد متوجه شدیم که همه ساکنان صبح زود برای چرای دامها به ارتفاعات رفته‌اند.
به‌عنوان یک شهرنشین برای‌مان جای تعجب داشت که این مردم چگونه بدون امکانات رفاهی امروزی در اینجا با این شرایط آب و هوایی سخت زندگی می‌کنند. با این اوضاع و احوال شبکه برق تهران تا آخرین منزل کوهستانی کشیده شده بود و به‌قول خودشان هم سرموقع قبض برق هم دریافت می‌کنند.
عصر همان روز، بعد از عبور از آب رودخانه به‌طور پیاده و سوار بر الاغ میهمان چادر عشایر ارتفاعات شدیم. حتی در آخرین نقطه کوهستان هم آثار حیات و زندگی انسان به چشم می‌خورد.
عشایر بسیار ساده، صمیمی و دوست‌داشتنی با هر ظرف کوچک که در بساط داشتند با چای از ما پذیرایی کردند و بعد از آن با نان و ماست ساخته دست خودشان ما را سیر کردند.
در طول سفر حیوانات وحشی کوهستان مانند کبک و شاهین هم فراوان به چشم می‌خوردند. البته شنیدیم که گراز و پلنگ هم وجود دارند و دیده شده بود که یک پلنگ کره اسبی را بلعیده است.
از پوشش گیاهی ارتفاعات هزارمسجد می‌توان به غیر از ارس از گونه‌های مختلف پلاخور، زرشک، نسترن، دغدغک، قره‌قات و شیرفت نام برد.
آنجا همچنین زیستگاه منحصر به‌فرد قره‌قات محسوب می‌شود. بعد از بازدید سایت تحقیقاتی و نهالستان ارس، صبح روز بعد به راه ادامه داده و همان مسیری را که سربالا صعود کرده بودیم به‌طرف پایین سرازیر شدیم و دوباره با هیجان و جنب و جوش فراوان طی کردیم.
تمام این تلاشها فقط برای بازدید فعالیتها و تشکر از تلاش جنگل‌داران استان در جهت کشف این بهشت زمینی و زنده نگهداشتن و وسعت بخشیدن به جنگل‌های این مرز و بوم بود؛ جایی که به‌قول یک محقق خارجی اینجا کوه‌های سوییس در ایران است.
در ادامه سفر به قصد سیاحت کلات نادری که جدیداً به شهرهای استان اضافه شده و پایتخت نادرشاه افشار بوده است، از دره‌ها و شالیزارهای خارق‌العاده مسیر گذر کردیم.
تصور کنید منطقه کلات که به غیر از خاک چیز دیگری به چشم نمی‌خورد، شالیزارهای برنج مانند سراب ما را متحیر کرده بود.
بوی عطر برنج تمام شهر را فراگرفته بود و بعد از چشیدن و دیدن متوجه شدیم که یکی از بلندقدترین برنج‌های ایران است و ما هم برای اولین بار بود که دیدیم در یک منطقه نیمه‌خشک برنجی با این کیفیت عالی به بار می‌نشیند.
در بدو ورود به شهر کلات با دیدن رشته‌کوه‌هایی که به شکل بارو و حصار دور تا دور شهر را محصور کرده بود می‌توانستیم بعد از گذشت قرنها هنوز قدرت نادرشاه افشار را حس کنیم.
بعد از سیاحت قسمتهای مختلف شهر و آثار تاریخی آنجا، از قصر تاریخی خورشید که به فرم 6 ضلعی و به شکل خورشید بود دیدن کردیم.
این قصر که در آن زمان با طلا پوشیده بود، هدیه‌ای از طرف نادرشاه به همسرش بوده است. در مسیر بازگشت به مشهد از پسته‌های روغنی و بسیار ریز و جالب جنگل‌های خواجه دیدن کرده و سفر را با زیارت حرم مطهر امام رضا(ع) به پایان رساندیم.
جنگل‌های ارس هزار مسجد خراسان رضوی با امکانات رفاهی کامل دارای حدود 120 کیلومتر راه ماشین‌رو و حیات‌وحش متنوع با گونه‌های گیاهی مختلف، مکانی بسیار مناسب برای محققان به‌خصوص جوانان جویای علم در طبیعت در زمینه‌های زمین‌شناسی، گیاه‌شناسی و امثال اینهاست.
طبیعت آن منطقه و تاریخ کلات نادری و شالیزارهای برنج کلات از دیدنی‌های زیبای ایران است که جای لطفش در اذهان سفرنکرده‌ها خالی است.
